แห่ผีโบราณ

การแต่งกายของผีโบราณที่พังโคนมีลักษณะคล้ายคลึงกับพวกผีวูดูของฝรั่ง โดยได้นำเอาไม้งิ้ว หรือไม้นุ่นมาตัดให้มีขนาด กว้าง 30 เซนติเมตร ยาว 50 เซนติเมตร แล้วแกะสลักให้มีความน่ากลัวมากที่สุดตามจินตนาการของแต่ละคนว่ารูปร่างหน้าของผีจะต้องเป็นอย่างนี้ หรืออย่างนั้นต่อจากนั้นมีการเอาปูนขาว และดินหม้อมาทาให้เกิด ลวดลายพอสวยงามส่วนเครื่องแต่งกายผู้ที่จะเล่นต้องไปเที่ยวหาผ้าจีวรเก่า ๆ ที่ไม่ใช้แล้วจากพระภิกษุสงฆ์ตามวัดวาอารามต่าง ๆ มาตัดเป็นเสื้อรุ่มร่ามยาวคลุมถึงน่อง เส้นผมใช้เปลือกกล้วยแห้งมาถักให้ยาวตกถึงน่อง และผนึกติดกับหน้ากากโขน อาวุธของผีโบราณมีดาบ หน้าไม้ และอวัยวะเพศที่ทำจากไม้นุ่นเนื่องจากสมัยก่อน จำนวนประชากรยังมีน้อยบรรพบุรุษอยากให้การเล่นผีโบราณดำเนินอย่างต่อเนื่องเพื่อปฎิบัติศาสนกิจในปีต่อไปหากไม่กำหนดระยะเวลาการเล่นผีโบราณ ปีต่อไปผู้คนอาจน้อยลง หรือไม่มีเลยจึงกำหนดให้ผู้เล่นผีโบราณเพศชายต้องเล่นติดต่อกันอย่างน้อย 6 ปี ส่วนผีเพศหญิงอย่างน้อยต้อง 3 ปีแม้ปีถัดมา ใครมีเวลาน้อยอนุญาติให้สวมเครื่องแต่งกายผีลงเต้นแค่รอบสองรอบเป็นอันใช้ได้ซึ่งลูกหลานบ้านไฮหย่องไดถือปฎิบัติเป็นวินัยอย่างจริงจัง และเป็นความภาคภูมิใจอย่างหนึ่งของผู้ชายอันจะได้ชื่อเป็นชาวไฮหย่องอย่างสมบูรณ์ แม้จะสู่ขอหญิงใดมาเป็นภรรยาทางพ่อแม่ญาติพี่น้องก็ไม่มีความรังเกียจ นอกจากนี้ยังเป็นการสอนทางอ้อมให้ชาวไฮหย่องมีความอดทนทำอะไรต้องทำให้สำเร็จ